کاتالیست کاتالیزور یا واکنش گر شیمیایی به محفظه گفته می شود که حجم مشخصی دارد و از آن ها در جهت کاهش آلودگی هوا استفاده می شود. کاتالیست ها را بر سر راه خروجی موتور های بنزینی خودرو نصب می کند تا از آلودگی بنزین استفاده شده در آن کاسته شود.
استفاده از کاتالیست در ایران از سال 1383 برای ماشین سواری و وانت اجباری شد, معروف ترین کاتالیزورهای که مورد استفاده قرار می گیرد می توان به کاتالیست سه راه اشاره کرد.
نام گذاری این catalyst به این دلیل است که این قطعه توانایی تبدیل سه گازسمی مونوکسید کربن و هیدروکربن‌های تولید شده از سوختن ناقص و اکسید نیتروژن را به حالت های غیر سمی یعنی بخار آب تبدیل می کند.
نیتروژن دی اکسید کربن دارد و از همین جهت برای استفاده بر سر راه خروجی بنزین ماشین وانت نصب می شود.
نکته ای که در رابطه با کاتالیزور خودرو ها باید در نظر گرفت این است که هر کاتالیستی که مورد استفاده قرار می گیرد عمر مفیدی دارد و پس از آن که عمر مفید آن به اتمام رسید باید تعویض شود و شما نیاز به مراجعه به تعمیرگاه کاتالیزور نیز پیدا خواهید کرد.
برای مثال عمر متوسط کاتالیستی که در خودرو مورد استفاده قرار می گیرد بین 80 تا 100 هزار کیلومتر محاسبه شده و زمانی که به این میزان رسید باید این قطعه با مدل نو خود تعویض شود و در صورت بروز مشکل در این قطعه نیاز به تعمیر کاتالیزور دارد.
اگر شما قطعه خود را تعویض نکنید به این صورت است که خودروی شما می تواند با این شرایط به یک آلاینده محیط زیست تبدیل شود بنابراین توجه داشته باشید که پس از 3 تا 4 سال عمر متوسط کاتالیست به حساب می آید شما باید این قطعه را تعویض کنید.
یک کاتالیست را می توان تشکیل شده از بخش های گوناگونی چون پوسته، روکش، بستر و پوشش در نظر گرفت.
بسترهایی که در طراحی کاتالیزورها استفاده می شوند در دو طرح فلزی و سرامیکی دیده می شوند که مدل فلزی آن در سرعت انجام واکنش تاثیرگذار تر است و سرعت فعالیت واکنش را نسبت به مدل سرامیکی بالاتر می برد.
همچنین افت فشار کاتالیستی که در آن از بستر فلزی استفاده شده کمتر اتفاق می‌ا فتد و علاوه بر این موارد می توان به مقاومت مکانیکی حرارتی این مدل اشاره کرد.
اما از آن جایی که این نوع از کاتالیست یک طراحی و تکنولوژی پیچیده دارد قیمت بیشتری برای آن در نظر گرفته اند و همچنین وزن نسبتا بیشتری نسبت به مدل سرامیکی دارد.
وظیفه پوشش که یکی دیگر از اجزای کاتالیست به حساب می آید فراهم آوردن بستر مناسب برای فلزات کاتالیزوری است.
همچنین پوشش باعث می شود که مقاومت حرارتی و پایداری کاتالیست افزایش پیدا می کند و به نوعی می توان گفت که سبب به سرعت بخشیدن به واکنش می شود.
فلزات کاتالیزوری که مورد استفاده قرار می گیرد شامل فلزهای چون پلاتین، رودیوم، پالادیوم است که البته به دلیل آن که این فلزات گران قیمت هستند از یک لایه نازک از آن ها استفاده می کنند.
این روکشی که بر روی کاتالیست کشیده می شود وظیفه محافظت از بستر را دارد و از طرفی استفاده از آن به نوعی کاتالیست را عایق بندی و از اتلاف حرارت در آن جلوگیری می کند.
عواملی که سبب خرابی کاتالیست خودرو می شود
وارد شدن ضربه: از آن جایی که روکش خارجی این قطعه حساس و شکننده است با کوچک ترین ضربه امکان دارد آسیب ببیند و خرد شود.
سیستم جرقه زنی معیوب: اگر شمع خودرو و سیستم جرقه زنی دچار مشکل باشد فرآیند سوخت به درستی صورت نمی گیرد.
بنابراین به دلیل سوخت نقص بنزین گازهایی که به این سبب تولید شدند وارد کاتالیست شده و آن را خراب می کند و باعث می شود که خودروی شما نیاز به تعمیر کاتالیزور خودرو داشته باشد.
گرفتن منافذ قطعه اسفنجی کاتالیست: با گرفتگی منافذ این بخش فرایند خارج شدن دود از موتور به درستی انجام نخواهد شد و در این حالت به موتور فشار می آید و باعث خرابی کاتالیزور می شود.
ایراد در واشر سر سیلندر: اگر واشر سرسیلندر خودرو دچار عیب و ایراد باشد ترکیب روغن و آب وارد سیلندر می شود و میزان آلودگی در کاتالیست کاهش پیدا می کند و این قطعه دیگر نمی تواند کارهایی خود را داشته باشد.
افزایش دما: اگر دمای خودرو و دمای قطعه کاتالیست بالا رود باعث ایجاد خرابی کاتالیزور می شود چرا که دمای زیاد باعث کاهش کارآیی و عمر مفید کاتالیست می شود.
معایب حذف کاتالیست چیست؟
افزایش آلایندگی خودرو تا حدود 30 برابر افزایش مصرف سوخت خودرو افزایش صدای موتور از معایب حذف کاتالیز می باشد.
البته افزایش صدای موتور یکی از دلایل این است که عده‌ای اصطلاحاً می گویند خودرو راحت تر نفس می کشد.
مزایای حذف کاتالیست چیست؟
شتاب خودرو موتور در ابتدای کار به مقدار خیلی کمی بالاتر می رود اما پس از گذشت زمان موتور خودرو به دلیل افزایش کار کمی مستهلک شده و این افزایش شتاب دیگر مشاهده نمی شود و خودرو شما نیاز به تعمیر کاتالیزور دارد. با مراجعه به تعمیرگاه پرشین کاتالیست می توانید از کلیه خدمات مربوط به تعمیر کاتالیزو خودرو استفاده نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید