روغن گیربکس اتوماتیک خودرو چیست و چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

نقش گیربکس اتوماتیک که به آن دنده خودکار هم گفته می شود، این است که تعویض دنده را به طور خودکار انجام می دهد. گیربکس اتوماتیک هم مانند سایر قطعات برای کار کردن نیز به روغن دارد. در این مقاله قصد داریم درباره روغن گیربکس اتوماتیک صحبت کنیم. با پرشین کاتالیست همراه باشید.

روغن گیربکس یا واسکازین یک مایع روان‌کننده است که قطعات گیربکس را روغن‌کاری می‌کند. روغن گیربکس‌های اتوماتیک علاوه بر روان‌کاری، وظیفه انتقال قدرت از اویل پمپ به کلاچ را برعهده دارد.

انواع روغن گیربکس خودرو

روغن‌های گیربکس خودرو در دو نوع تولید می‌شوند:

روغن هیدرولیک MTF: این نوع روغن هیدرولیک برای استفاده در سیستم گیربکس دستی ساخته شده‌است

روغن هیدرولیک ATF: روغن هیدرولیک ATF برای استفاده در سیستم گیربکس اتوماتیک به‌کار گرفته می‌شود.

آنچه در سیستم دنده دستی به عنوان روان‌کننده استفاده می‌شود، روغن دنده یا واسکازین است. روغن گیربکس اتوماتیک با روغنی که در گیربکس‌های دستی استفاده می‌شود کاملاً متفاوت است. همانطور که گفتیم، روانکاری تنها کاربرد روغن گیربکس اتوماتیک نیست، این روغن باید بتواند قدرت را از پمپ روغن به کلاچ منتقل کند.

کارکردهای روغن گیربکس اتومات

روغن‌های ATF که در گیربکس‌های اتومات مورد استفاده قرار می‌گیرند، عملکردهای متفاوتی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. انتقال قدرت موتور از طریق مبدل گشتاور
2. کنترل دما از طریق انتقال حرارت
3. روانکاری یاتاقان‌ها و دنده‌ها
4. روانکاری کلیه سطوح اصطکاک
5. کنترل تورم آب‌بندها
6. کنترل اصطکاک در صفحه کلاچ‌ها در دمای متغیر
7. محافظت از سطوح فلزات در برابر خوردگی

ویژگی‌های روغن گیربکس اتوماتیک

روغن گیربکس اتوماتیک با توجه به کاربردهایش، باید ویژگی‌هایی داشته باشد که در ادامه شرح می‌دهیم:

• ویسکوزیته یا گرانروی پایین

روغن گیربکس اتوماتیک بر خلاف روغن دنده دستی، رقیق است و غلظت زیادی ندارد؛ به عبارت دیگر گرانروی یا ویسکوزیته این روغن پایین‌تر است. این مورد یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع روغن است که باعث می‌شود قدرت به خوبی به کلاچ منتقل شود.

• مقاومت نسبت به گرما

یکی دیگر از ویژگی‌های روغن گیربکس اتوماتیک خنک‌کنندگی است. عملکرد این روغن در سیستم گیربکس اتومات شبیه مایع خنک‌کننده در سیستم رادیاتور خودرو است که با انتقال گرما، مانع داغ شدن دنده‌ها می‌شود. نقطه جوش این نوع روغن نسبت به گیربکس دستی پایین‌تر است.

• آب‌گریزی

روغن گیربکس باید آب‌گریز باشد و قابلیت جدا شدن از آب را داشته باشد تا در صورت نفوذ آب یا رطوبت به مخزن، از تشکیل امولسیون‌های مضر برای سیستم جلوگیری شود.

• خاصیت ضد کف و ضد حباب

یکی دیگر از ویژگی‌های روغن گیربکس اتومات، خاصیت جلوگیری از تشکیل کف و حباب است. وجود حباب در روغن مانع انتقال قدرت در سیستم گیربکس می‌شود و بازدهی روغن را کاهش می‌دهد.

• پایداری در برابر خوردگی و ساییدگی

روغن گیربکس اتوماتیک در برابر خوردگی قطعات مقاومت بالایی دارد. گیربکس‌ها از قطعات فولادی، چدنی، آلومینیومی، مسی، برنزی و… ساخته شده‌اند. روغنی که در سیستم گیربکس استفاده می‌شود، باید در برابر سایش و خوردگی انواع فلز مقاومت داشته باشد.

زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

توصیه می‌شود پس از طی هر 60000 کیلومتر یا هر 36 ماه، روغن گیربکس را تعویض کنید، اما بهتر است به صورت دوره‌ای سطح و کیفیت روغن را کنترل کنید. اگر روغن گیربکس را به موقع تعویض نکنید، کلاچ‌ها روی یکدیگر سر می‌خورند و صدمه می‌بینند. معمولاً روغن گیربکس اتومات را در کیلومترهای بالا تعویض می‌کنند، اما با این حال اگر با یکی از علامت‌های زیر مواجه شدید، بهتر است به تعمیرگاه یا نمایندگی مراجعه کنید:

• شنیدن صدای ناهنجار هنگام تعویض دنده
• تعویض سخت دنده‌ها
• جا نرفتن دنده
• تاخیر در حرکت حتی بعد از تعویض دنده

علائم فساد روغن گیربکس اتوماتیک

ریختن روغن گیربکس زیر ماشین

فساد و یا افت کیفیت روغن گیربکس علائمی دارد که در ادامه شرح می‌دهیم:

• تغییر رنگ

دست خود را به روغن آغشته کنید. روغن سالم شفاف و قرمز رنگ است. اگر روغن فاسد شده باشد، شفافیت خود را از دست می‌دهد و رنگ آن به قهوه‌ای متمایل می‌شود.

• شیری رنگ شدن

اگر روغن گیربکس خودروی شما شیری رنگ باشد، حتماً با آب مخلوط شده ‌است. وجود آب در روغن گیربکس باعث می‌شود که دنده‌ها روی هم سر بخورند و تعویض دنده به درستی انجام نشود.

• کدر شدن روغن

روغن گیربکس سالم شفاف است. از دست دادن شفافیت و کدر شدن روغن، علامت وجود ناخالصی در آن است. وجود بُراده باعث مسدود شدن مجاری سیستم گیربکس می‌شود که در نهایت به افت فشار سیستم منجر می‌شود.

خرید روغن گیربکس مناسب

روغن گیربکس اتومات نقش حیاتی در عملکرد خودرو دارد و اشتباه در انتخاب روغن ممکن است خسارت زیادی به خودرو وارد کند. هنگام خرید روغن گیربکس دقت کنید که روغن همه ویژگی‌هایی را که گفتیم، داشته باشد تا سیستم گیربکس خودروی شما آسیب نبیند. برای انتخاب روغن گیربکس مناسب، بهترین منبع دفترچه راهنمای خودرو است.

برای تعمیر گیربکس به تعمیرگاه اتوروور مراجعه کنید.

تیم با تجربه پرشین کاتالیست در خدمت شما عزیزان برای تعمیر خودرو می باشد.

این را هم بخوانید: علائم خرابی گیربکس اتوماتیک